Δυστυχώς, η τρωτότητα των κτιρίων έρχεται στην δημόσια συζήτηση μόνο όταν έχουμε κάποιο έντονο σεισμικό φαινόμενο. Τότε και μόνο τότε, έχουμε αναλύσεις από κάθε είδους ¨ειδικούς¨ στα τηλεοπτικά παράθυρα ή και αλλού. Πλην όμως, η συζήτηση κρατάει λίγο και κυρίως, τις περισσότερες φορές είναι παραπλανητική, καθόσον οι τηλεοπτικοί ειδήμονες οδηγούν τις συζητήσεις σε άσχετους και εν τέλει κουραστικούς ατραπούς.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα πρέπει να τεθεί επιτέλους, σε δημόσια συζήτηση, το θέμα για το ¨Πιστοποιητικό Τρωτότητας¨ των κτιρίων. Είναι αδιανόητο σε μια χώρα που εδράζεται σε μια από τις πιο σεισμογενής περιοχές του πλανήτη, να ζητούμε υποχρεωτικά (και καλά κάνουμε) για κτίρια 30,40,50 και 60 ετών ¨Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης¨ για κάθε συναλλαγή και να μην γνωρίζουμε καθόλου πως ¨στέκεται¨ στατικά το εν λόγω κτίσματα! Εκτός, εάν τα θεωρούμε άτρωτα!
Στη βιβλιογραφία και κάτω από ιδανικές (εργαστηριακές) συνθήκες, αναφέρεται πως η βέλτιστη διάρκεια της σταθερής θλιπτικής αντοχής σκυροδέματος, είναι περίπου τα 50 έτη. Παράγοντες όμως, όπως, οι κακοτεχνίες, οι σεισμικές δονήσεις, το έντονα αλκαλικό περιβάλλον της ατμόσφαιρας (μόλυνση), η έντονη θερμοκρασιακή εναλλαγή περιβάλλοντος, η εγγύτητα θαλάσσιου περιβάλλοντος και βέβαια ο χρόνος, επηρεάζουν αρνητικά τη δομή του σκυροδέματος, διαβρώνοντάς το.
Η σεισμική δόνηση εκτός των εμφανών στατικών προβλημάτων που μπορεί να δημιουργήσει, προκαλεί ζημιές σε φέροντα στοιχεία από σκυρόδεμα, οι οποίες δεν είναι εύκολα εντοπίσημες. Κι αυτή η ζημιά είναι σοβαρότερη, αφού αρχικά είναι αφανής και μπορεί να επιδρά για αρκετά χρόνια, αποδιοργανώνοντας με τις μικρομετακινήσεις των στοιχείων τη εσωτερική τους συνοχή, δημιουργώντας πολλές φορές μικρορηγματώσεις τριχοειδούς φύσης, ικανές για την εισροή στο εσωτερικό του υγρασίας αλλά και χλωριόντων της ατμόσφαιρας που αυτομάτως ξεκινούν την εσωτερική διαδικασία διάβρωσης. Άλλοι παράγοντες, όπως, η ελλιπής ή ελαττωματική μόνωση, τυχόν ¨οικιακές¨ πυρκαγιές, αυξάνουν τις διαβρώσεις.
Φαίνεται όμως, πως είναι θέμα απαγορευτικό (ταμπού), τόσο για την πολιτεία όσο και για τους μηχανικούς, η μετά επιτάσεως συζήτηση έως ότου βρεθεί οριστική και θεσμική λύση για το ¨Πιστοποιητικό Τρωτότητας¨ των κτιρίων. Το οποίο σε αντιστοιχία με το ¨Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης¨, θα αποτυπώνει και δηλώνει την τρωτότητα των κτηρίων ή τμημάτων αυτών. Θα εκδίδεται αποκλειστικά από Στατικούς Επιθεωρητές, οι οποίοι θα είναι Μηχανικοί που έχουν μετεκπαιδευτεί και πιστοποιηθεί από το Υπουργείο. Και βέβαια προκειμένου να εκδώσουν το Πιστοποιητικό, θα προηγείται μια επί τόπου αυτοψία του χώρου, για τους απαραίτητους έλεγχους, μετρήσεις, κλπ.
Δύο είναι τα κύρια προβλήματα, που αφορούν την επιστήμη της χωροταξίας / πολεοδομίας, τα οποία θα πρέπει να επιλύσει η ηγεσία του Υπ.Εν.
Το ένα αφορά τις αναπλάσεις και το άλλο την εκτός σχεδίου δόμηση (οριοθετήσεις οικισμών, οικιστικές πυκνώσεις, άτυπες βιομηχανικές περιοχές, κλπ), το οποίο δεν είναι της παρούσης.
Ας μην ξεχνάμε όμως πως, ο πυρήνας του πολεοδομικού σχεδιασμού, είναι το κτίσμα. Και σε αυτό, θα πρέπει επιτέλους, να ενσωματωθεί η έννοια της τρωτότητας του κτιρίου, δηλαδή της ανθεκτικότητας του κτιρίου σε σχέση με την ηλικία του, τον αντισεισμικό κανονισμό, την σεισμική ζώνη της περιοχής, τον κτιριοδομικό κανονισμό, τον οικοδομικό κανονισμό ανέγερσής του, κλπ.
Ας έχουμε υπόψη μας, π.χ. πως σε ποσοστό άνω του 60% των κτιρίων του κέντρου της Αθήνας είναι κατασκευασμένα πριν από το 1960, ενώ σε ποσοστό σχεδόν το 85% χρήζουν παρεμβάσεων αποκατάστασης, εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της λειτουργικότητας και της ενεργειακής τους απόδοσης.
Με βάση τα παραπάνω, θα πρέπει η Πολιτεία στα πλαίσια της προστασίας των πολιτών της, να ¨αναγκάζει¨ θεσμικά τους ιδιοκτήτες των οποίων οι κατοικίες πλησιάζουν το ¨προσδόκιμο ζωής¨ του σκυροδέματος, εντός σαφώς προσδιορισμένου χρόνου, να ελέγξουν τα κτίσματά τους. Το κοινωνικό συμφέρον είναι πάνω από το προσωπικό και συνεπώς κτίσματα 60-70 ετών, που μέσω ενός σχετικού αλγορίθμου που θα οριστεί, δεν πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις να κατεδαφίζονται ως επικίνδυνα. Τυχόν διαφορές που θα προκύψουν, όπως λιγότερα τ.μ. δόμησης, λόγω π.χ. τυχόν μείωση του συντελεστή δόμησης, υπάρχουν τρόποι να ξεπεραστούν (Μεταφορά Σ.Δ., κλπ). Ή μήπως νομίζει κάποιος πως ένα τριάρι 60ετίας έχει μεγαλύτερη αξία από ένα νεόδμητο δυάρι, με χώρο στάθμευσης, κλπ;
Έλεγχος των κτισμάτων άνω των 30 ετών, δεν σημαίνει και κατεδάφισή τους. Εάν διαπιστωθούν προβλήματα τρωτότητας μετά από σχετικό έλεγχο (πυρηνοληψίες, κλπ), υπάρχουν σύγχρονες τεχνικές για την επισκευή του σκυροδέματος και την συντήρηση των οπλισμών, ή για την επισκευή του φέροντος οργανισμού (πχ. με ρητίνες, ανθρακονήματα, κλπ)
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθεί πως στον φάκελο του έργου θα πρέπει να υπάρχει (τουλάχιστον) για κάθε φάση σκυροδέτησης και το αντίστοιχο αποτελέσματα αντοχής, σε θλίψη δοκιμίων νωπού σκυροδέματος, από διαπιστευμένο εργαστήριο. Έτσι, θα ξέρει ο κάθε ιδιοκτήτης ή ενοικιαστής και που ¨βάζει το κεφάλι¨ του, εάν ακολουθείτε ο Κανονισμός Σκυρ/τος `16, κλπ. Θα μπορούν άραγε, μετά από αυτό, να σκυροδετούν κάποιοι παραθαλάσσια κτίσματα με C16/20 ή με C20/25; Ή να σκυροδετούν σε ψυχρές/ορεινές περιοχές χωρίς να λαμβάνουν μέριμνα για την ελάχιστη περιεκτικότητα σε αέρα; Το κόστος ελέγχου, ως ποσοστό, που επιβαρύνει το οποιοδήποτε κτίσμα, μέσα από θλίψης δοκιμίων νωπού σκυροδέματος, αγγίζει το….μηδέν, σε σχέση με το συνολικό κόστος ανέγερσης!
Το ¨Πιστοποιητικό Τρωτότητας¨, θα αναρτάται μαζί με το ¨Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης¨ και τον σχετικό αριθμό αδείας, σε κάθε νεόδμητο κτίσμα, μαζί με τα λοιπά στοιχεία (όνομα επιβλέποντος μηχανικού, κλπ). Το ¨Πιστοποιητικό Τρωτότητας¨, θα έχει διαβάθμιση και θα είναι αναπόσπαστο τμήμα της ¨Ηλεκτρονικής Ταυτότητας¨ του κτίσματος.
του Λάμπρου Ν. Κίσσα, Πολεοδόμου-Χωροτάκτη Μηχ/κού, Msc.
